Dzieci uczące się kilku języków w tym samym czasie mają tendencję do tzw. code mixingu, czyli mieszania ze sobą różnych słówek i konstrukcji gramatycznych. Dotyczy to w szczególności maluchów dwu- oraz trójjęzycznych, które poznają języki równolegle na takim samym poziomie, choć zdarza się także u dzieci uczęszczających na kursy językowe. Z czego wynika takie zjawisko i czy powinno niepokoić rodziców?

Code mixing u dzieci – na czym polega?

W trakcie rozmowy kilkulatek może przeplatać ze sobą słówka z różnych poznanych języków, na przykład z polskiego i angielskiego.

Łączenie różnych języków może odbywać się nie tylko w obrębie jednego zdania, ale także w jednym słowie. Oznacza to, że dziecko może powiedzieć zarówno „Jestem hungry”, jak i „Chce mi się coś eatnąć”.

Niekiedy takie sformułowania stanowią prawdziwy popis młodzieżowej kreatywności i nierzadko zaskakują rodziców oraz inne osoby w otoczeniu. Przedszkolaki i szkolniaki chętnie kopiują również poznane reguły gramatyczne i robią tzw. kalki językowe, tłumacząc dosłownie słówka i sformułowania z jednego języka na drugi.

Mogą zatem mówić na przykład „Dzisiaj nie czuję się na spacer”, „Jestem zimny”. 

Code mixing a code switching

Warto rozróżnić zjawisko mieszania języków od ich celowego zmieniania przez dziecko. Kilkulatki lubią zabawę słowem i często chwalą się swoim bliskim nowo poznanymi słówkami z danego języka.

W ten sposób spontanicznie ćwiczą swoje umiejętności językowe i lepiej zapamiętują słownictwo poprzez utrwalanie.

Mogą również rozmyślnie przekomarzać się, odpowiadając po angielsku na zadane po polsku pytanie lub wplatać w swoje wypowiedzi słówka z drugiego języka, które aktualnie wydają im się bardziej atrakcyjne.

Sprawdź również: Dzieci dwujęzyczne – jakie problemy najczęściej martwią rodziców?

Jakie są przyczyny mieszania języków przez dzieci?

W pewnym wieku większość dzieci dwujęzycznych i trójjęzycznych oraz tych, które  uczą się języków obcych, miesza słówka. Takie zjawisko występuje bez względu na to, czy rodzice poprawiają błędy językowe maluchów, czy nie.

Badania dowodzą, że code mixing stanowi naturalny element procesu nauki języków. Co więcej, dotyczy on również osób dorosłych, czego dowodem są kalki językowe, które na stałe weszły już do powszechnego użycia w języku polskim.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że dla dziecka kluczowe jest przede wszystkim to, by się porozumiewać. W mniejszym stopniu zwraca ono uwagę na przeinaczenia. Najczęściej sięga po drugi język, kiedy nie zna albo nie pamięta odpowiednich słów do nazwania swoich myśli w pierwszym języku.

Intuicyjnie dobiera również bardziej odpowiadające mu konstrukcje językowe. Ponadto istotną rolę w code mixingu odgrywają indywidualne upodobania.

W jednym języku wymowa słów może być trudniejsza – przykładowo polski „samochód” to bardziej skomplikowane słówko od angielskiego „car”. 

Niekiedy również uczeń ma milsze skojarzenia z określonymi słowami. Dzieci preferują słownictwo lubianych osób z otoczenia, na przykład członków rodziny, nauczycieli czy swoich kolegów.

Czy poprawiać dziecko mieszające języki?

Code mixing nie stanowi przeszkody w nauce języków ani nie hamuje rozwoju lingwistycznego dzieci. To naturalny etap eksperymentowania z językami, który samoistnie ustępuje z czasem.

Niekiedy to kilka miesięcy, a w innym przypadku nawet kilka lat. Sztuczne rozdzielanie dwóch języków przez rodziców może być trudne i niezrozumiałe dla dziecka.

Na ogół do około siódmego roku życia maluchy wybierają jeden język jako główny w swojej komunikacji. Dużo w tej kwestii zależy od otoczenia – jeśli używa ono przeważnie jednego języka, dziecko rzadziej będzie mieszać słowa i szybciej nauczy się poprawnych zachowań językowych.

Jak jednak należy zachowywać się, kiedy kilkulatek miesza języki? Najlepiej być elastycznym i dopasować swoją strategię do bieżącej sytuacji.

Z całą pewnością zamiast poprawiania wprost, lepiej stosować parafrazy nakierowujące na prawidłową wypowiedź.

Powinno się natomiast zrezygnować z krytyki i zabraniania dziecku mieszania języków, bo może to jedynie zniechęcić je do nauki.

Pamiętajmy, że bierze ono z nas przykład, więc sami starajmy się nie mieszać języków.