W procesie uczenia się bierze udział wiele czynników — motywacja, środowisko, styl uczenia się, ale również, a może przede wszystkim – emocje. Coraz więcej badań potwierdza, że nasz stan emocjonalny ma bezpośredni wpływ na zdolność przyswajania nowej wiedzy. Pytanie więc: jak emocje wpływają na naukę? Zrozumienie tej zależności może być kluczowe, zarówno dla uczniów, rodziców, jak i nauczycieli.

Czym są emocje i uczucia?

Emocje to krótkotrwałe reakcje organizmu na bodźce — mogą być pozytywne lub negatywne i mają charakter fizjologiczny oraz psychiczny. Pojawiają się automatycznie i pełnią funkcję informacyjną. Uczucia natomiast są trwalsze i bardziej złożone — to refleksja nad emocjami, często połączona z wartościowaniem sytuacji. Emocje takie jak radość, strach, złość czy ciekawość mają ogromny wpływ na nasze zachowanie, a więc i na to, jak się uczymy.

Funkcje mózgu odpowiedzialne za pamięć i przyswajanie wiedzy – uczenie się to skomplikowany proces, w który zaangażowane są różne obszary mózgu:

  • Hipokamp – odpowiada za zapamiętywanie informacji i ich przechowywanie w pamięci długotrwałej.
  • Ciało migdałowate – kluczowa struktura dla przetwarzania emocji; ma wpływ na to, jak silnie dana informacja zapada w pamięć.
  • Kora przedczołowa – odpowiada za podejmowanie decyzji, uwagę i kontrolę emocji.

Jeśli uczymy się czegoś w stanie stresu lub lęku, ciało migdałowate może „zablokować” hipokamp, utrudniając zapamiętywanie. Z kolei pozytywne emocje, takie jak radość czy entuzjazm, wspierają  neuroplastyczność mózgu, a tym samym sprzyjają efektywnemu uczeniu się.

Jakie emocje mają wpływ na przyswajanie wiedzy i w jaki sposób?

Nie wszystkie emocje wpływają na naukę w ten sam sposób. Pozytywne emocje, takie jak:

  • radość – motywuje do dalszej nauki,
  • ciekawość – zwiększa koncentrację i chęć eksplorowania nowych tematów,
  • satysfakcja – wzmacnia poczucie kompetencji i wiarę we własne możliwości.

Wszystkie te czynniki zdecydowanie wspierają proces uczenia się. Dzięki nim uczniowie chętniej podejmują wyzwania i łatwiej radzą sobie z porażkami.

Z kolei negatywne emocje, takie jak:

  • lęk – obniża zdolność koncentracji i logicznego myślenia,
  • stres – może prowadzić do blokady informacyjnej,
  • poczucie porażki – zniechęca do dalszych prób.

Z kolei te czynniki mogą znacząco utrudniać przyswajanie wiedzy. W sytuacji silnych, negatywnych emocji mózg koncentruje się na zagrożeniu, a nie na nauce. Dlatego tak ważne jest wspieranie dzieci i młodzieży w radzeniu sobie z trudnymi uczuciami. W tym kontekście warto przeczytać artykuł: Jak pomóc nastolatkowi radzić sobie z emocjami?

Emocje w procesie uczenia się – codzienne obserwacje i naukowe potwierdzenia

Emocje towarzyszą każdemu etapowi edukacji – od pierwszych dni w przedszkolu, aż po egzaminy maturalne. Warto więc zadbać o to, by środowisko nauki było sprzyjające i bezpieczne emocjonalnie. Przykładem podejścia, które wykorzystuje emocje jako atut w nauce, jest nauka języka angielskiego przez zabawę metodą Helen Doron. Dzięki zastosowaniu muzyki, rytmu i humoru dzieci uczą się w sposób naturalny, bez stresu i presji.

Dobrze dobrane metody dydaktyczne, uwzględniające stan emocjonalny uczniów, mogą znacząco poprawić efektywność nauki. W tym kontekście warto zapoznać się z artykułem: Efektywne metody uczenia się.

Praktyczne wskazówki – jak wspierać pozytywne emocje w nauce?

Budowanie relacji – nauczyciel lub rodzic, który wspiera i rozumie emocje ucznia, buduje jego poczucie bezpieczeństwa. Dba o komfortowe warunki, które sprzyjają przyswajaniu wiedzy.

Docenianie wysiłku, nie tylko efektów – pozytywne wzmocnienie zwiększa motywację wewnętrzną.

Zabawa jako forma nauki – zwłaszcza u dzieci, zabawa budzi radość, która przekłada się na lepsze zapamiętywanie informacji. W przypadku starszych uczniów ważne są też pozytywne emocje, szacunek i zaufanie do nauczyciela oraz pozostałych członków grupy, które przekładają się na lepsze efekty w nauce.

Tym właśnie zajmujemy się w szkołach Helen Doron – dbamy o to, by proces uczenia się był nie tylko efektywny, ale przede wszystkim przyjemny. Liczne gry, zabawy oraz interakcje, które wprowadzamy na zajęciach sprawiają, że nasi uczniowie bardzo chętnie biorą udział w aktywnościach.

Równowaga między nauką a odpoczynkiem – przeładowany mózg szybciej się frustruje i gorzej działa. Przeciążony umysł, nadmiar obowiązków, stres, to wszystko nie wpływa korzystnie na naukę jakiegokolwiek przedmiotu.

Uważność i techniki relaksacyjne – mogą obniżyć poziom stresu i poprawić koncentrację. Bycie tu i teraz – to niezawodna metoda przyswajania nowych informacji.

Jak emocje wpływają na naukę – o czym należy pamiętać

Odpowiadając na pytanie – jak emocje wpływają na naukę –  należy podkreślić, że emocje są nieodłącznym elementem procesu edukacyjnego. Zarówno te pozytywne, jak i negatywne mogą wzmacniać lub osłabiać efekty nauki. Zrozumienie ich mechanizmów oraz świadome wspieranie emocjonalne ucznia pozwala stworzyć środowisko sprzyjające efektywnemu uczeniu się i rozwojowi. Warto inwestować w edukację emocjonalną już od najmłodszych lat — to procentuje na całe życie.

Emocje w procesie uczenia się – jak wpływają na naukę?

Emocje odgrywają kluczową rolę w procesie uczenia się, wpływając zarówno na motywację, jak i efektywność przyswajania wiedzy. Pozytywne emocje, takie jak radość, zainteresowanie czy satysfakcja, sprzyjają koncentracji, zwiększają zaangażowanie i poprawiają pamięć. Z kolei negatywne emocje, jak lęk, stres czy frustracja, mogą blokować zdolność do logicznego myślenia, obniżać motywację i utrudniać zapamiętywanie informacji.

Badania pokazują, że środowisko emocjonalne w klasie – relacje z nauczycielem, atmosfera czy sposób przekazywania wiedzy – ma bezpośredni wpływ na wyniki w nauce. Istotne jest także, by uczniowie rozwijali umiejętność rozpoznawania i regulowania własnych emocji, co zwiększa ich odporność na stres i sprzyja lepszemu radzeniu sobie z wyzwaniami edukacyjnymi. Skuteczne uczenie się to nie tylko kwestia intelektu, ale także emocji. Dlatego warto dbać o pozytywną atmosferę nauki i wspierać uczniów w budowaniu emocjonalnej równowagi.