Tradycją w naszych szkołach są konkursy plastyczne. Dzieci same decydują o materiałach i technice, ale czasem podsuwamy im rozwiązania. Ładne i pomysłowe prace powstają na przykład z materiałów otrzymujących drugie życie. Taka zabawa jest jedną z propozycji, jak uczyć dziecko ekologicznych nawyków i podejścia do życia. Ponieważ ekologia obejmuje wiele dziedzin życia, innych okazji w ciągu dnia na pewno nie zabraknie.   

Dzieci wierzą, że wszystko jest w zasięgu ręki, nawet jeśli ta rączka fizycznie nie sięga półki z nęcącym przedmiotem.– Kup mi, chcę! – prosi, bo jeszcze nie zna pojęcia umiaru. Następnie, gdy wędrujemy ulicami miasta, możemy odnieść wrażenie, że – parafrazując znane przysłowie –  niewinnymi „chęciami” wybrukowane są ulice i trawniki, bo wszędzie leżą puste, używane opakowania. Już to pokazuje, jak potrzebna jest edukacja ekologiczna dla dzieci i nie tylko.     

Ekologia – definicja dla dzieci

Ekologia jest nauką o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, o wzajemnych zależnościach tworzących ją organizmów. W bardziej potocznym znaczeniu jest rozumiana jako promowanie ochrony środowiska naturalnego. Prosta definicja dla dzieci mogłaby brzmieć: „Ekologia jest dbaniem o przyrodę, której my jesteśmy częścią”, a postawa ekologiczna zakłada dbałość nie tylko o dobrostan zwierząt i roślin, lecz także samego człowieka.

Warto poznawać życie przyrody, obserwując je codziennie z okna, podczas spacerów, a także obchodząc pierwszy dzień wiosny. A może wybrać kurs angielskiego, który wprowadza zachęty ekologiczne? Ekologia dla dzieci jest obecna w programie nauczania Helen Doron. Na przykład w bajce Save the Park (kurs Jump With Joey, dla 6-7-latków)  grupa bohaterów ratuje park przed wycięciem drzew i zabudowaniem go wieżowcami, a na poziomie Jump With Joey uczymy się o segregacji odpadów. Program kursu dla nastolatków World Of Wonders, jak wskazuje sama nazwa, nawiązuje do „niezwykłości” przyrodniczych, a książki są pięknie ilustrowane podobiznami roślin i zwierząt. Młodzież na kursach Paul Ward Explores i Paul Ward’s Adventures rozwija te zainteresowania.            

Nie marnujemy. Ekologiczne nawyki dla dzieci

W  jednej ze szkół  trwają półkolonie zimowe. Dzieci wraz z lektorem, panem Piotrkiem jedzą obiad, ale idzie im to niesporo, mówią, że w domu przejadły się słodyczami. Pan Piotrek obserwuje sytuację.– Niech każdy nałoży sobie tyle na talerz tyle, ile może zjeść – tłumaczy – nie wyrzucamy jedzenia.  – A kiedy mamy w domu czyste, niepróbowane jedzenie w nadmiarze, możemy je zanieść do lodówki społecznej, dla bezdomnych – dodaje. Dzieci milkną, zrobiło to na nich wrażenie.– Kiedy przybywa odpadów, Ziemia cierpi – dodaje pan Piotrek. Ekologia i ochrona środowiska dla dzieci jest nauką umiaru i oszczędności. Nasi lektorzy uczą własnym przykładem, bo wtedy jest to wiarygodne i skuteczne. 

Edukacja ekologiczna dla dzieci: papiery i opakowania

Po obiedzie dzieci wracają do szkoły i przed lekcją angielskiego, która rozpocznie się za chwilę, niektóre korzystają z łazienki. Opiekunowie proszą, by po wyjściu z pomieszczenia zgasić światło, a potem sami dyskretnie sprawdzają, czy kran został zakręcony. Dzieci dowiadują się, że dary natury trzeba szanować, by ich starczyło dla wszystkich. Zresztą lekcje oraz warsztaty podczas ferii w Helen Doron to też ekologia dla dzieci: oglądamy modele zwierząt, poznajemy roślinność mórz i oceanów i uczymy się, jak o nie dbać.

Po lekcji nasi podopieczni zajmują się zabawą, w sekretariacie dostają kolorowanki i kartki do rysowania. Taki papier pochodzi ze szkolnego „recyclingu”, co sprzyja ochronie drzew, i dzieci są do tego przyzwyczajone. Kiedy rysunki są gotowe, pora na podwieczorek. Dziecko to istota nadzwyczaj pracowita, więc chrupie przekąskę i… gdzie wyląduje skórka czy opakowanie, to nie jest ważne, bo „konsument”  jest znowu zajęty zabawą. – Hej, hej – mówimy – popatrz, tu w kącie stoją ciekawe pojemniki: niebieski jest na papier, żółty na  tworzywa sztuczne, a zielony na śmieci mieszane. Gdzie wrzucisz swoją torebkę? Maluch zatrzymuje się wpół drogi i odnosi torebkę do właściwego pojemnika. Następnego dnia tłumaczy swojemu koledze, że każdy śmieć trzeba wkładać „do innego koloru”.

Ekologia dla dzieci to odpowiedzialność

Wróćmy do małego konsumenta z pierwszych linijek tekstu. Kiedy zastanawiamy się, co to jest ekologia dla dzieci, na myśl przychodzi również umiejętność rozsądnego zaspokajania potrzeb i ograniczania nadmiernej konsumpcji. Warto rozmawiać z dzieckiem, wyjaśniając, że uleganie reklamie i urokowi kolorowych opakowań skutkuje między innymi zaśmiecaniem środowiska. Dobrym nawykiem jest pakowanie zakupów do toreb wykonanych z tkanin – nastolatki mogą nawet nauczyć się je szyć (własnoręcznie wykonana torba stanowi świetny prezent). Przecież bycie człowiekiem ekologicznym, to używanie produktów dobrej jakości, takich, które mają długą żywotność. Ale ekologia to również unikanie spożywania produktów wysoko przetworzonych. Zamiast na przykład kupować napój „dla sportowców” w plastykowej butelce, lepiej wypić domowy sok ze świeżo wyciśniętych owoców. Wymaga to oczywiście czasu i staranności. Wszystkie  te działania służą temu, jak nauczyć dziecko odpowiedzialności za siebie i za środowisko.