ADHD to temat, który jest ostatnimi czasy szeroko dyskutowany w środowisku pedagogów i psychologów dziecięcych, ale nie tylko. Problem zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi to dziś jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń dzieci i dorosłych. Opowiemy dziś, czym jest zespół Attention Deficit Hyperactivity Disorder oraz jak wspierać dziecko z ADHD w nauce.

ADHD u dzieci: co to jest?

Zespół ADHD występuje u dzieci na całym świecie i dotyczy nadpobudliwości psychoruchowej, której towarzyszy brak koncentracji i możliwości skupienia uwagi. W Polsce zazwyczaj stosujemy terminologię amerykańską, czyli mówimy o zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, natomiast zgodnie z terminologią stosowaną przez badaczy europejskich, jest to zespół hiperkinetyczny (Hyperkinetic Disorder).

Czasami, szczególnie w specjalistycznej literaturze badawczej, można napotkać na skrót ADD, który stosuje się dla nazwania jednostki chorobowej, która dotyczy nadpobudliwości psychoruchowej. Natomiast innymi  określeniami, z jakimi można również się spotkać to: zespół minimalnej dysfunkcji mózgu, zespół nadruchliwości, zaburzenie z deficytem uwagi i hiperaktywnością.

Wydaje się to wszystko dość skomplikowane, ponieważ ADHD jako takie nie jest chorobą, a zespołem pewnych objawów. Mówimy więc o nadpobudliwej ruchowości, która przejawia się również w emocjach dzieci i powoduje, że nasze dzieci mają problemy ze skupieniem uwagi.

ADHD u dziecka: jak wspierać dziecko z ADHD w nauce

Badania mówią, że zespół ADHD dotyczy dziś od 3-10% dzieci, a u ponad 70% z nich dodatkowo mogą występować objawy takie, jak:

  • zaburzenia lękowe,
  • zaburzenia opozycyjno-buntownicze,
  • spektrum autyzmu.

To, czy dziecko będzie miało ADHD zależy od genów. To, jaki przebieg będzie miało ADHD jest w dużej mierze dyktowane przez środowisko. Należy zawsze pamiętać, że ADHD to nie wybór. Nie zależy od tego, jak dziecko jest wychowywane. Fakt wystąpienia ADHD to nigdy nie jest efekt poczynań dzieci czy zaniedbań rodziców. Z predyspozycjami do ADHD dzieci się po prostu rodzą.

Co ciekawe, dużo częściej diagnozuje się ADHD u chłopców, niż u dziewczynek. Kiedy jednak spojrzymy w grupę zdiagnozowanych dzieci zauważymy, że dziewczynki częściej wykazują problemy z koncentracją, a chłopcy – z nadpobudliwością ruchową. Oznacza to, że w grupie dziewczynek rzadziej diagnozuje się zespół nadpobudliwości psychoruchowej.

Jednocześnie u chłopców wykraczające poza normę zachowania emocjonalne, które mogą przechodzić w agresję, są częściej diagnozowane jako ADHD. Gdyby wziąć pod lupę stosunek liczby dziewcząt do liczby chłopców trafiających na leczenie z powodu ADHD, będzie to 1:4 całej populacji dzieci z diagnozą. W populacji dzieci z nadaktywnością ruchową tylko co 5. dziecko trafia na odpowiednie leczenie. Te wszystkie dane mówią jedno: przed nami jeszcze wiele do zrobienia.

Pierwszym więc krokiem wsparcia dla dziecka jest wizyta u psychologa dziecięcego. Jeśli potwierdzi on symptomy ADHD, kolejnym etapem jest wizyta u psychiatry na konsultację w kierunku diagnozy.

Jak pracować z dzieckiem nadpobudliwym w domu – o tym w kolejnej części.

ADHD u dziecka: jak wspierać dziecko z ADHD

Istnieje kilka ważnych zasad, które mocno wesprą Twoje dziecko i pomogą mu w codziennym zmaganiu z ADHD. Wymagają Twojej uważności i cierpliwości, ale możesz je zacząć stosować już od dziś. Co więcej, wszystkie te zasady sprawdzą się doskonale w pracy ze wszystkimi dziećmi, również bez diagnozy ADHD.

  • Wsparcie i akceptacja

    Bez nich Twoje dziecko będzie czuło się samotne i opuszczone oraz winne. Dzieci z ADHD mają trudność z regulowaniem emocji i zachowania, impulsywnie robią rzeczy, nad którymi nie potrafią zapanować. Często “najpierw robią, później myślą”, co na dłuższą metę może rodzić w Tobie irytację i stres.

    Dlatego tak ważna tutaj jest Twoja cierpliwość. Staraj się być przy swoim dziecku, gdy przeżywa trudne emocje, bądź z nim, mów do niego. Zauważaj też sukcesy dziecka w życiu codziennym, nagradzaj je i motywuj do osiągania kolejnych. Pozytywne wzmocnienia, docenianie pełnią tu kluczową wolę.

    • Organizacja czasu i zajęć  

    Aby czuć się bezpiecznie, dzieci z ADHD potrzebują jasno ułożonego grafiku zajęć i aktywności. Ponieważ mogą mieć problem z utrzymaniem porządku w swoim otoczeniu, dobrze jest razem zrobić plan czynności, które należą do jego obowiązków:

    • ścielenie łóżka,
    • sprzątanie kredek i zabawek,
    • wykładanie naczyń ze zmywarki,
    • czy troska o zwierzęta domowe.

    Te proste działania ułożone w jasny schemat, mogą pomóc Twojemu dziecku poczuć się bezpiecznie w swoim bliskim otoczeniu. Dotyczy to każdej przestrzeni zycia.

    • Inaczej zorganizowana nauka

    Krótsze sesje nauki z częstszymi przerwami są zbawienne dla umysłu dziecka z ADHD. Ze względu na to, że dziecku trudniej jest utrzymać uwagę, długie odcinki czasu spędzone nad książką mogą zaostrzać jego objawy nadpobudliwości. Wskazane jest więc przełamywanie długich sesji nauki przerwami, w czasie których dziecko będzie się ruszało – wykona kilka prostych ćwiczeń czy zmieni pozycję do nauki (można się przecież uczyć na dywanie!)

    • Jasna, konkretna komunikacja

    Mów Twojemu dziecku bezpośrednio, czego od niego oczekujesz i co czujesz. Pamiętaj, nasze dzieci dużo częściej nas obserwują, niż słuchają. Dawaj maluchowi proste, nieskomplikowane i jasne instrukcje. Bardzo ważne jest wprowadzenie dobrych nawyków do Waszego codziennego życia. Codzienna rutyna związana z chodzeniem dziecka do szkoły powoduje, że maluch jest dużo spokojniejszy i bardziej pewny siebie.

    Dziecko z ADHD w szkole: jak się to robi na zajęciach Helen Doron?

    Nauka w szkołach Helen Doron opiera się na uważności i cierpliwości. Wiemy, że każde dziecko ma swoje potrzeby, dlatego tworzymy małe grupy (do 8 osób), aby mieć czas na indywidualny kontakt z każdym uczniem. Nasi lektorzy są dobrymi obserwatorami i na bieżąco dostosowują formy pracy do energii grupy oraz możliwości każdego dziecka.

    Zajęcia z młodszymi dziećmi w dużej mierze odbywają się na dywanie. Z tej pozycji lektorowi łatwiej jest nawiązywać kontakt wzrokowy oraz wydawać jasne, konkretne komunikaty – tak ważne szczególnie dla dzieci z ADHD.

    Lekcje angielskiego prowadzone są według określonych zasad i rutyn, co daj dzieciom poczucie stałości i pewności. Aktywności ruchowe przeplatamy bardziej statycznymi, dzięki czemu uczniowie mogą zarówno dać upust swojej energii, jak i się wyciszyć.

    Kluczowym elementem metody jest słuchanie nagrań angielskich w domu. Codzienny dwukrotny kontakt z językiem sprawia, że dzieci przychodzą na zajęcia przygotowane, bez obaw, że czegoś nie będą umiały. Daje im to poczucie pewności i odwagę w rozmowach po angielsku na każdy temat.

    Po prostu dzieci

    Dzieci są różne. Po prostu. Są wśród nich ekstrawertycy i introwertycy (jak wspierać dziecko introwertyczne możecie poczytać tutaj), dzieci z ADHD i bardzo nieśmiałe. Tak naprawdę, to każdy człowiek jest inny.

    Najlepiej tę inność po prostu zaakceptować i wydobywać z dzieci to, co w nich i dla nich ważne: talenty, możliwości, zainteresowania, silne strony. Być przy nich, wspierać ich rozwój. Patrzeć, jak dorośleją i … odlatują.