To właśnie dzieciństwo ma kluczowy wpływ na charakter dziecka i jego system wartości. Rodzice, nauczyciele i pozostałe osoby dorosłe odgrywają w tej kwestii znaczącą rolę. Jesteś przykładem, na którym wzoruje się malec. Stajesz się wewnętrznym głosem sumienia w jego głowie. Z pewnością pragniesz, by Twój maluch wyrósł na szlachetną, a zarazem pewną siebie i szczęśliwą osobę. Możesz mu w tym pomóc, ucząc go pozytywnych postaw. Dowiedz się, jak możesz świadomie kształtować cechy charakteru dziecka.

Co tak naprawdę znaczy charakter dziecka?

W ujęciu psychologicznym charakter to ogół cech psychicznych, które ujawniają się w zachowaniu i sposobie bycia dziecka. Pokrywają się z osobowością i przekonaniami moralnymi. Potocznie używamy określenia „charakter” także do wartościowania osoby, przypisując jej pozytywne i negatywne cechy.  

Cechy charakteru dziecka – przykłady

Zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe przejawiają różne cechy charakteru. Rodzice powinni dążyć do tego, żeby dominujące cechy charakteru u dziecka były pozytywne: ułatwiały mu odkrywanie świata, zawieranie przyjaźni i rozwój zainteresowań.

Zalety i wady charakteru dziecka

Możemy rozróżnić pozytywne i negatywne cechy charakteru, choć warto mieć na uwadze, że nie wszystkie można ocenić jednoznacznie. Za pozytywne cechy charakteru dziecka uznaje się m.in.:

  • ciekawość świata,
  • optymizm, 
  • empatię,
  • kreatywność,
  • spontaniczność,
  • asertywność,
  • komunikatywność,
  • czułość,
  • samodzielność,
  • poczucie humoru, 
  • wytrwałość.

Wady charakteru dziecka wymagają uwagi, jednak rodzice nie powinni na ich podstawie krytykować malucha. Znacznie lepiej dawać mu dobry przykład. Jeśli widzisz u małego obywatela świata:

  • egocentryzm – pokaż, jak można dzielić się z innymi,
  • nerwowość – wskaż metody radzenia sobie z napięciem emocjonalnym,
  • arogancję – udowodnij, że słuchanie drugiej osoby tworzy piękne relacje,
  • uporczywość – zaprezentuj, kiedy warto czasem odpuścić,
  • brak odpowiedzialności – zwracaj uwagę dziecka na zalety płynące z wykonywanych obowiązków,
  • nieśmiałość – pracuj nad poczuciem własnej wartości malca.

Kiedy kształtuje się charakter dziecka?

Rodzice często zastanawiają się, po kim dziecko dziedziczy charakter. Chociaż każdy człowiek ma pewne wrodzone cechy charakteru, np. wrażliwość na określone rodzaje bodźców, w znacznej mierze to otoczenie kształtuje charakter malca. 

Dzieci rozwijają osobowość od dnia narodzin:

  • do 3. roku życia – uczą się regulacji emocji i społecznych zachowań od swojego najbliższego otoczenia, czyli członków rodziny,
  • w wieku 3-6 lat – na charakter malca dodatkowo wpływają inni dorośli (np. opiekunowie w przedszkolu) i rówieśnicy,
  • od 6. do 12. roku życia – dzieci kształtują cechy charakteru także poprzez kontakt z nauczycielami i przyjaciółmi,
  • w wieku 12-18 lat – nastolatki dorastają, oddzielając się od rodziców i szukają autorytetów w dalszym otoczeniu.

Jak rozwijać pozytywne cechy charakteru u dziecka?

Żeby kształtować pozytywne cechy charakteru dziecka, w pierwszej kolejności zadbaj o zaspokajanie jego potrzeb psychicznych, przede wszystkim akceptacji, miłości i poczucia bezpieczeństwa. To pozwoli Twojej córce lub synowi kształtować pozytywne nastawienie do świata, otwartość i chęć do poznawania nowych rzeczy. Miej też na uwadze, że dzieci uczą się przez naśladownictwo. Chcąc świadomie wpływać na cechy charakteru swojej córki czy syna, 

poświęcaj im swój czas oraz zwracaj uwagę na swoje zachowanie. 

  • Rozmawiaj z dzieckiem o uczuciach i wartościach, jakie warto wyznawać w życiu,
  • Opowiadaj o własnych doświadczeniach i wnioskach,
  • Ustanawiaj granice i ucz ich przestrzegania,
  • Chwal talenty dziecka i zachęcaj je do rozwoju zainteresowań,
  • Zachowuj wyrozumiałą, cierpliwą postawę,
  • Czytaj dziecku bajki z morałami,
  • Wybieraj przedszkole, zerówkę i szkołę (także językową), w których dzieci traktowane są z szacunkiem. 

Kształtowanie charakteru dziecka – czego nie robić?

Nawet jeśli masz dobre intencje i zależy Ci na tym, by kształtować pozytywne cechy charakteru u dziecka, pewne zachowania mogą przynieść więcej szkody niż pożytku.

  • Nie krytykuj dziecka – to negatywnie wpływa na jego samoocenę, śmiałość i spontaniczność.
  • Nie porównuj malca do innych – w ten sposób może poczuć się gorszy od swojego otoczenia.
  • Nie stawiaj zbyt wysokich wymagań – pamiętaj, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i ma prawo popełniać błędy.
  • Nie stosuj kar i nagród – w ten sposób odwracasz uwagę malucha od sedna sprawy.

Na jakie obszary życia ma wpływ charakter dziecka?

Kształtowanie charakteru dziecka ma nie tylko ułatwiać proces wychowawczy, ale przede wszystkim zapewniać malcowi jak najlepszy start w przyszłość. Dzięki rozwojowi pozytywnych cech charakteru mały obywatel świata może lepiej radzić sobie z wyzwaniami i czerpać większą radość z nowych doświadczeń.

Charakter dziecka a relacje z otoczeniem

W naturalny rozwój dziecka zawsze wpisana jest pewna doza egoizmu. Nie jest to nic złego, jednak warto stopniowo uczyć małego obywatela świata, że dzielenie się z innymi również może sprawiać przyjemność. Podstawowa zasada, jaką należy przekazać każdemu dziecku, to „traktuj innych tak, jak sam chciałbyś być traktowany”. Jest ona najbardziej intuicyjna dla malucha, który w ten sposób łatwo uczy się empatii. Możesz również ułatwić dziecku budowanie relacji w grupie, wskazując mu na kilka kluczowych zasad bycia dobrym przyjacielem. 

Świetny pomysł stanowi stworzenie listy, której poszczególne podpunkty możecie omawiać razem w wolnym czasie. 

To przykładowo:

  • Szukaj dobra w każdym człowieku,
  • Traktuj innych z szacunkiem,
  • Nie wyśmiewaj się,
  • Pomagaj osobom w potrzebie,
  • Słuchając kogoś, pokazujesz, że Ci na nim zależy,
  • Staraj się zrozumieć uczucia swoich przyjaciół,
  • Bądź otwarty/a na odmienność, gdy poznajesz nowe dzieci,
  • Mów prawdę, by inni Ci ufali,
  • Oceniaj po zachowaniu, a nie po wyglądzie,
  • Współpracując z innymi, możesz osiągnąć więcej,
  • Rozwiązuj problemy, nie krzywdząc siebie i innych.
#2 Traktujemy uczniów jako bardzo ważną część zespołu. Olga Smusz-Klonowska | Podcast Angielski z przyszłością

Charakter dziecka a wiara w przyszłość

Współczesne dzieci i młodzież są zalewane negatywnymi komunikatami, które dotyczą czarnych prognoz na temat swojej przyszłości. Budzi to w nich niemały niepokój, który ma niekorzystny wpływ na postrzeganie rzeczywistości. Warto od najmłodszych lat uczyć malucha optymistycznego patrzenia na świat. Powinien wiedzieć, że każdy dzień to świeży start i to on ma główny wpływ na to, jak spędzi czas. Buduj w dziecku poczucie, że błędy można naprawiać, a uśmiech zwykle jest odwzajemniany. Daj mu możliwość samodzielnego myślenia i dokonywania własnych wyborów.

Jednocześnie dawaj dobry przykład dbania o środowisko, na przykład segregując odpady.

Wybieraj dla malca formy spędzania czasu, które pozytywnie wpływają na jego charakter. Dobry przykład stanowi nauka języka angielskiego, która uczy m.in. odpowiedzialności i otwartości na świat. Cenna lekcja dla każdego dziecka to także wskazanie, że satysfakcjonujące może być już samo działanie, a nie zawsze osiąganie.

Charakter dziecka a radość i poczucie sprawczości

Dzieci o wysokim poczuciu własnej wartości to przede wszystkim te, którym rodzice pozwalają swobodnie eksplorować otaczający świat. Powinny mieć możliwość kreatywnego działania: tańczenia, malowania, śpiewania i zabawy. Zachęcaj swojego malucha, by każdego dnia uczył się czegoś nowego – nie będzie to trudne, ponieważ dzieci mają naturalną ciekawość świata. Wieczorami możecie wspólnie praktykować wdzięczność, wymieniając rzeczy, które danego dnia sprawiły Wam największą radość.

Jednocześnie ucz dziecko odpowiedzialności. Komunikuj, że jego zachowanie ma wpływ na zachowanie innych osób, a uczciwość i dotrzymywanie słowa to wartości, którymi warto kierować się w życiu.  

Kształtowanie charakteru dziecka – podsumowanie

Rodzice mają istotny wpływ na cechy charakteru u dziecka. Poświęcając malcowi czas i uwagę, możesz uczyć go ważnych postaw społecznych. Szczególnie w najmłodszych latach dziecka zwracaj uwagę na to, czego uczą go inne osoby z otoczenia. Z tego względu warto wybrać szkołę językową, w której uczy się zgodnie z zasadami pozytywnego wzmocnienia.

Źródła: