W Polsce dwujęzyczność to wciąż mało zgłębiony temat. Wynika to z faktu, że w naszym kraju nie ma obowiązku korzystania z drugiego języka. Jednak coraz więcej rodziców docenia wartość umiejętności posługiwania się dwoma językami i stara się równolegle uczyć ich swoich dzieci.

W przypadku maluchów budzi to różne obawy – z jednej strony chcemy zapewnić dzieciom jak najlepszy start w przyszłość, z drugiej nie chcemy naciskać „zbyt bardzo”. Jakie są najczęstsze problemy dzieci dwujęzycznych i niepokoje opiekunów w tej kwestii?

Dzieci dwujęzyczne – problemy: dziecko dwujęzyczne nie mówi

Szczególnie w przypadku niemowląt i kilkulatków mowa dzieci dwujęzycznych wzbudza największe obawy.

Rodzice z niecierpliwością wyczekują dnia, w którym dziecko powie swoje pierwsze słowo, a następnie cieszą z prostych konstrukcji, jakie składają maluchy.

Miej jednak na uwadze, że rozwój mowy stanowi kwestię indywidualną.

Niektóre dzieci zaczynają mówić szybko i już jako dwulatki prowadzą swobodne rozmowy, inne mówią później i nie ma w tym nic złego. Dotyczy to zarówno dzieci jedno-, jak i dwujęzycznych.

Uczenie dzieci dwóch języków nie opóźnia mowy. Bądź jednak cierpliwa/y i nie naciskaj na postępy. Zamiast tego postaw na codzienny, systematyczny kontakt malucha z dwoma językami. 

Poświęcaj jak najwięcej czasu na wspólne zabawy i rozmowy z dzieckiem, zadawaj pytania i śpiewajcie razem piosenki. Unikaj natomiast radykalnych zmian w otoczeniu językowym małego obywatela świata. 

Mieszanie języków przez dzieci dwujęzyczne

Dzieci uczące się dwóch języków w naturalny sposób, czyli poprzez osłuchiwanie, bardzo często mieszają ze sobą poszczególne słówka, a także zasady gramatyczne.

Tzw. code-mixing jest naturalnym etapem w procesie rozwoju dwujęzyczności u maluchów. Na ogół dzieci wybierają ulubione słowa albo po prostu te, które w danym momencie są łatwiejsze do wymowy.

Jakie są zalecenia dla dzieci dwujęzycznych, u których występuje code-mixing? Żadne – w tej kwestii powinni działać rodzice. 

Uważnie słuchaj swojego malucha i wychwytuj najczęstsze nawyki w jego mowie. Możesz powtarzać przy nim konkretne zdania w poprawny sposób – znajdź na to odpowiedni moment, aby dziecko nie czuło się krytykowane.

W lepszym rozróżnianiu języków pomoże także codzienne czytanie, oglądanie bajek i spędzanie czasu w jednojęzycznym otoczeniu.

Angielski jako drugi czy obcy język? | Jak działa metoda Helen Doron Early English

Preferowanie jednego języka

Wybór jednego języka względem drugiego to całkowicie normalne zachowanie. U osób wielojęzycznych zwykle dominuje jeden język.

To ten, który jest częściej używany, na przykład w rodzinie, w szkole czy wśród przyjaciół. Dzieci wolą ten język, który lepiej im się kojarzy.

Jeżeli zatem chcesz zachęcić malucha do rozmowy w drugim języku, zaaranżuj przyjemne okoliczności do jego używania. Mogą być to na przykład wycieczki turystyczne, zajęcia grupowe czy kółka zainteresowań.

Staraj się wybierać aktywności, w których trzeba rozmawiać – sprawdzą się lepiej od pasywnego oglądania bajek czy czytania książek.

Różnice pomiędzy mową a czytaniem i pisaniem

Podczas gdy nauka mówienia stanowi proces zachodzący u dziecka naturalnie i podświadomie, czytanie i pisanie wymaga znacznie więcej wysiłku.

Z tego powodu niektóre dzieci dwujęzyczne nigdy nie opanują obu języków na takim samym poziomie w piśmie.

Jeden będzie dominował – na ogół ten, w którym nauczano w szkole. Możesz jednak ułatwić dziecku szlifowanie umiejętności czytania i pisania w drugim języku.

W tej kwestii pomogą szczególnie dodatkowe lekcje językowe i czytanie książek.

Pasywna dwujęzyczność

Kiedy ktoś rozumie dany język, ale sam nie potrafi się nim posługiwać, mowa o pasywnej dwujęzyczności.

Na ogół wynika ona z niewyćwiczonej wymowy i reguł gramatycznych, które zniechęcają do mówienia. To scenariusz, którego z całą pewnością chcesz uniknąć w przypadku swojego dziecka.

Na szczęście pasywna dwujęzyczność jest szczególnie łatwa do zmiany. Wystarczy regularnie stwarzać jak najwięcej okoliczności, w których dziecko może, a nawet musi mówić w drugim języku.

Może być to na przykład kontakt z koleżankami i kolegami, którzy nie mówią po polsku. Wówczas siłą rzeczy maluch będzie używał drugiego języka, aby móc uczestniczyć we wspólnej zabawie.

Inne artykuły w temacie dwujęzyczności znajdziesz tutaj: